-       عیدانه غدیرخم

   رسم عیدی‌دادن از قدیم‌الایام به‌ویژه در ایام نوروز در بین ایرانیان رواج بسیاری داشته و دارد. رعیت به پادشاهان و حکمرانان، و پادشاهان به وزیران، دبیران، کارگردان و شاعران و بزرگترهای خانواده به کوچکترها و... این رسم در خانواده‌ها بدین ترتیب بوده است که بزرگترهای فامیل، پدران و مادران به کوچکترها، فرزندان، نوعروسان و تازه دامادهای خود عیدی می‌دادند که امروزه نیز چنین رسومی انجام می‌شود. اغلب عیدی‌ها به صورت اهداء پول بوده است و مردم به سبب اعتقادی که به خوش یمن بودن عیدی داشتن پولی که به عنوان عیدی دریافت می‌کردند را همه وقت به همراه خود و در جیب خود نگه‌  می‌داشتند. درخصوص عیدی دادن و عیدی گرفتن نیز می‌توان گفت: این رسم درمورد هر مهتری نسبت به کهترای رعایت می‌شد و هرکس به قدر امکانات مالی و موقعیت اجتماعی و خانوادگی به کوچکتر خود عیدی می‌داده است. در همین رابطه نقل شده است: حاج ملاهای سبزواری، فقیه و فیلسوف بزرگوار قرن اخیر و به قول ملامحمد هیدجی «راه معاش او منحصر به یک جفت گاو و یک باغچه بود که در فصل انگور، تمامی طلاب را به آنجا دعوت می‌کرد... در ایام عید غدیر به هر یک از فقرا سادات، یک قِرآن و دیگر فقرا، نیم قِرآن به رسم عیدانه تأدیه می‌کرد. در اینجا لازم به ذکر است در برخی روایات و نقل‌قول‌ها عید غدیر و عیدی دادن در این روز مختص سادات دانسته و آن را فقط به این طبقه نسبت می‌دهند. این مسئله درحال حاضر و در شرایط فعلی نیز متداول و رواج پیدا کرده است. اما با شواهد موجود و بررسی‌های به عمل می‌توان اذعان کرد، سادات و به عبارتی جامعه سادات به سبب متصل بودنشان به اعقاب پیامبراکرم(ص) از جایگاه و مقام بسیار والا، همچنین امتیازات فراوان برخوردار بودند که می‌تواند شامل موارد ذیل باشد ازجمله:. توجه و احترام فوق‌العاده و ارادت‌ورزی خاص سلاطین و حاکمان به سادات،سپردن مسئولیت‌های مهم و خاص نظیر موعظه و تبلیغ و ترویج مذهب شیع، و منسوب کردن آنها به مقامات بالای حکومتی مانند نقابت، قرارگرفتن آنان به‌عنوان یک طبقه خاص اجتماعی درکنار سایر طبقات چون: خوانین، اعیان، روحانیون، بازاری‌ها و رعایا،برخورداری‌شان از حق اداره امور داخلی خویش و انتخاب روسای خاص خود، برقرارنمودن مقرری  و معافیت آنان از پرداخت مالیات،  حضور رسمی در دربار و شرکت در جشن‌ها و مراسم سلام به مناسبت فرارسیدن اعیاد ملی و مذهبی،‌        متولی‌شدن آنها برای سپرستی و محافظت از اماکن مقدس، و دیگر عقاید و رسم و سنت‌های رایج در میان عامه مردم مانند: شگون داشتن نگاه بر چهره سید و یا سیده به هنگام رؤیت هلال ماه رمضان و یا جفت شدن‌  کفش‌های سید، بوسه بر روی هفت سید و یا سیده به هنگام فرارسیدن عید غدیر و خوش‌یمن‌بودن عیدی گرفتن از دست سید و دیگر اعتقادات.

   تمامی مواردی که ذکر شد، گویای عزت و احترامی است که جامعه ایرانی برای این قشر و طبقه اجتماعی قائل است. اما باید درنظر داشت تکیه و تأیید آنها نمی‌توان عید غدیر را که خاص تمامی مسلمین جهان است و بیان‌کننده واقعه و حکمی است که پیامبراعظم(ص) در روز حجه‌الوداع و در محل غدیرخم برای مسلمین که از سفر و اعمال حج باز می‌گشتند را محدود و خاص یک دسته از مسلمانان آن هم سادات شیع دانست. چرا که تعویض حکم رسالت و پیامبری حضرت نبی اکرم(ص) به ولایت و امامت حضرت امیر(ع) که یک رسالت جهانی و به امر الهی است؛ نه تنها نباید محدود به جامعه سادات و شیعان کرد، بلکه باید برای دستیابی به وحدت و انسجام اسلامی این امر الهی را در سطح جوامعه اسلامی ترویج و تبلیغ، توسعه و گسترش داد.

   در یک نتیجه‌گیری کلی در این خصوص باید گفت: روز عید غدیر خاص افراد سیده و سادات نبوده و می‌تواند تمامی شیعیان و دیگر جوامع اسلامی را شامل شود. از همین رو عیدی دادن در این روز نیز می‌تواند از سوی هر شخصی چه سید و چه غیرسید که نیت خیر و توان مالی دارد، اهداء شود.

   البته هستند کسانی که در هنگام تحویل سال نو و روز اول عید نوروز به سبب احترام و ارادت به علماء، بزرگان و سادات به دیدن آنان رفته و از آنها سکه‌هائی را به عنوان دشت اول ساد‌      می‌گیرند.

- منوچهر فرمانفرما؛ خون و نفت؛ نشر ققنوس، تهران، 1378، ص 409.

- کبیر، همان، ص 339.

- فقیهی، ‌همان، ص 470.

- فیودورکووف؛سفرنامه بارون فیودورکووف؛ ترجمه اسکندر ذبیحیان، انتشارات ‌فکر روز، 1372، ص234.

- مرتضی کامران؛ دیده‌ها، شنیده‌ها: خاطرات میرزا ابوالقاسم خان کمال‌زاده؛ نشر البرز، تهران، 1370، ص 293.

-باباصفری؛ اردبیل؛ انتشارات دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، 1371، ص 121.

- پ، آمده ژوبر؛ مسافرت در ارمنستان و ایران؛ ترجمه علیقلی، بی‌جا 1347، ص 262.

- ویلیام فرانکلین؛ مشاهدات سفر از بنگال، ایران؛ ترجمه محسن جاویدان، انتشارات دانشگاه تهران، تهران 1308، ص 18.

- روزنامه وقایع اتفاقیه؛ سال 1269، شماره 139، ص 2.

- غلامحسین‌افضل‌الملک؛ افضل‌التواریخ؛ منصوره اتحادیه (نظام مافی)، سیروس سعدوندیان، نشر تاریخ ایران، تهران، 1361، ص 368.

- سیداحمد وکلیلیان؛ رمضان در فرهنگ مردم؛ چاپخانه تک چاپ، بی‌جا، 1370، ص 171-170.

- عبدالحسین نوایی؛ ایران و جهان؛ نشر هما، تهران، 1364، ص 361.

- صفری، همان، ص 114.

- محمدابراهیم باستانی پاریزی؛ حماسه کویر؛ امیرکبیر، تهران، 1357، ص 145.

- سایت راسخون

*** مارابانظرات خوددرنشرمعارف اهلبیت(ع)یاری دهید***  

نوشته شده توسط شیعه مولا علی (ع)اگر خداتوفیق دهد در شنبه 92/7/27 ساعت 2:0 صبح موضوع | ***استفاده از مطالب باذکرمنبع وفرستادن صلوان باعجل فرجهم مانعی ندارد*** .التماس دعا***لینک ثابت