پاسخ اجمالی : خداوند متعال که فیّاض مطلق است، هرگز فیض هستی را دریغ نمی دارد فیض معرفت را هم دریغ نخواهد داشت، بنابراین استمرار و دوام فیض معرفت، مستلزم آن است که در هر عصری، کسی که از بالاترین درجه کمالات بهره مند است، گیرنده و واسطه این امر باشد و این واسطه همان وجود مقدس امام ـ علیه السلام ـ در هر عصری است.[1]
پاسخ تفصیلی : تذکر این نکته به عنوان مقدمه لازم است که اقامه دلیل عقلی بر یک امر جزئی مانند وجود خارجی شخصی چه امام باشد و یا غیر امام ،ممکن نیست و از حیطه عقل بیرون می باشد ، اما اقامه ادله عقلی بر عنوان کلی مانند (وجود امام حی و ضرورت آن در هر زمان) که مصداق خارجی آن با ادله قطعی نقلی و تاریخی ثابت می شود ، امر معقول و ممکن است .
با توجه به آنچه در مقدمه توضیح داده شد باید گفت : یکی از اصول اساسی مکتب تشیع، این است که جهان هستی و زمین هرگز بی امام نخواهد بود. چه آن که بدون وجود امام و خلیفه الهی و واسطه فیض، جریان فیض الهی در قلمرو تکوین و تشریع امکان ندارد. و حیات و بقاء آن در این عالم وجود ظلّی دارد و فقط در سایه وجود مقدّس امام در هر عصر امکان پذیر خواهد بود. این مسأله به قدری حائز اهمیّت است که امام صادق ـ علیه السلام ـ فرمود: اگر تنها دو نفر انسان داشته باشیم یکی از آن دو امام خواهد بود و آخرین کسی که می میرد امام است.[2]
مبنای این اصل امور ذیل اند:
الف) امام واسطه فیض تکوین است: اگر امام نباشد، فیض هستی قطع شده جهان هستی فرو می پاشد. و محمد بن فضیل می گوید از حضرت رضا ـ علیه السلام ـ پرسیدم آیا روزی روی زمین بی امام خواهد بود؟ فرمود: نه، گفتم از امام صادق ـ علیه السلام ـ روایت شده که اگر روی زمین بی امام باشد، زمین یا بندگان مورد خشم خداوند قرار می گیرد. فرمود: نه اصلاً زمینی و بشری نمی ماند، همه از بین می رفتند.[3]
از این رو بی وجود امام ـ علیه السلام ـ و حجت الهی، کائنات بی امداد فیض الهی خواهند بود و بدون این امداد همه چیز عدم محض خواهند بود.
ب) امام مخاطب و حامل قرآن و الهام است: چون قرآن کتاب همیشگی و زنده انسان ها است، پس مخاطب حقیقی آن نیز باید همیشه وجود داشته باشد و این مخاطب حقیقی که قلب و روحش بستر و جایگاه وحی است، بعد از پیامبر اکرم ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ جزء ائمه و امام نمی تواند باشد.
جریان زنده و مستمر و بقای استمرار قرآن و شب با برکت قدر جز با پذیرش وجود کسی که حامل و مهبط و مخاطب آن ها باشد، قابل تصور نیست و چنین شخصی همان امام زمان خویش است.
ج) امام واسطه دائمی و عامل دوام فیض معرفت است: چنان که خداوند متعال که فیّاض مطلق است، هرگز فیض هستی را دریغ نمی دارد فیض معرفت را هم دریغ نخواهد داشت، بنابراین استمرار و دوام فیض معرفت، مستلزم آن است که در هر عصری، کسی که از بالاترین درجه کمالات بهره مند است، گیرنده و واسطه این امر باشد و این واسطه همان وجود مقدس امام ـ علیه السلام ـ در هر عصری است.[4]
بر این اساس وجود امام در هر زمانی لازم است اما از آنجا که بنابر دلایل موثق و شواهد قطعی تاریخی یازده امام از این جهان رخت بر بسته اند، و بنا بر دلائل معتبر و مستند تاریخی امام دوازدهم ـ علیه السلام ـ پا به عرصه وجود نهاده است، حضور و وجود آن بزرگوار و استمرارش لازم و ضروری است و او در پرده غیبت.
پس آفرینش انسانِ مکلف و بقاء نظام هستی در روی زمین بدون وجود انسان کامل که مظهر و واسطه فیض الهی است معنا ندارد و این است معنای کلام امیر المؤمنین ـ علیه السلام ـ که فرمود: زمین هیچگاه از حجّت خالی نمی ماند، حجت خدا یا ظاهر و آشکار است و یا خائف و پنهان، تا حجت ها و برهان های خدا باطل نگردد.[5] از این رو همواره باید انسان کامل در زمین وجود داشته باشد و از آنجا که شرایط جهان به جائی رسید که حاکمان و مردمان، حضور امام معصوم درجامعه را بر نشناختند تنها راه وجود انسان کامل و استمرار فیض و کشته نشدن ولی، و نیز علل دیگری که بر ما پوشیده است، غیبت او بود تا زمانی که زمینه ظهور آن بزرگوار فراهم گردد.
به بیان کوتاه و ارزشمند از علّامه طباطبائی(ره) در این باره توجه فرمائید: برای هر انسانی یک حجّت باید باشد زیرا خلقت او بدون غایت نمی شود و اگر حجت نباشد، یعنی غایت ندارد، و صدور چنین فعلی از خداوند متعال محال است، بنابراین، بازگشت این مسأله به این است که فعل خداوند متعال غایت می خواهد.
به عبارت دیگر: عالم انسانی که خلقت انسان است دارای کمال خاصی است که باید به آن کمال هدایت شود، و هدایت حجت (هادی) می خواهد. و اگر حجت (امام) از بین برود (و یا نباشد) باید غایت از بین برود، و اگر غایت از بین برود. فعل خدا (خلقت) بی غایت می شود و لغویت در خلقت لازم می آید و صدور چنین امری از خدای (حکیم) محال است. خداوند متعال می فرماید:[6] ما آسمان و زمین و موجودات میان آن دو را جز به حق و هدف دار نیافریدیم.[7]
بنابراین گذشته از ادله نقلی و روایات معتبر و فراوانی که از رسول خدا ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ و ائمه اطهار ـ علیهم السلام ـ دلالت صریح بر وجود امام زمان و استمرار وجود مقدس آن بزرگوار در تمام اعصار دارد ادله عقلی و وجدانی که به گوشه ای از آن اشاره گردید ضرورت وجود و استمرار وجود مقدس امام زمان ـ علیه السلام ـ را به اثبات می رسانند.
معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:
1ـ اصول کافی، کتاب الحجت.
2ـ فلسفه امامت، دکتر سید یحیی یثربی.
از امام صادق ـ علیه السلام ـ نقل شده که فرمود:
«کسی که به همه امامان اقرار کند امّا مهدی را انکار کند مانند کسی است که به همه پیامبران اقرار کند امّا نبوت محمد ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ را انکار نماید، (گفتند: یابن رسول الله، مهدی از فرزندان شما کیست؟) فرمود: پنجمین از فرزندان هفتمین، شخص، او از شما نهان می شود و بردن نام وی بر شما روا نیست».[8]
[1] . یثربی، سید یحیی، فلسفه امامت، ص112ـ127.
[2] . محمد بن یعقوب کلینی، اصول کافی، ترجمه حاج سید جواد مصطفوی، ح457.
[3] . همان: ح452.
[4] . یثربی، سید یحیی، فلسفه امامت، ص112ـ127.
[5] . اصول کافی، همان، ج1، باب ان الارض لا تخلو من حجه.
[6] . در محضر علامه طباطبائی، ص88ـ89.
[7] . حجر / 85.
[8] . شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمه، ج2، ص3ـ4.
*** مارابانظرات خوددرنشرمعارف اهلبیت(ع)یاری دهید***
نوشته شده توسط شیعه مولا علی (ع)اگر خداتوفیق دهد در جمعه 90/5/28 ساعت 3:0 صبح موضوع | ***استفاده از مطالب باذکرمنبع وفرستادن صلوان باعجل فرجهم مانعی ندارد*** .التماس دعا***لینک ثابت