اما از جمله مهمترین فواید تربیتى نماز عبارتند از:
الف - صبر بر مصایب و مشکلات
گاهى اتفاق مى افتد که آدمى براى مدتى ، راز و مطلبى را در دل خود نگاه مى دارد تا زمانى که محرم رازى را بیابد و درد دل خود را با او باز گوید ، و یا به عبارت بهتر عقده دل را خالى کرده و به اصطلاح ، خود را سبک کند و اگر شخص این طریق را پیش نگیرد، گاه پنهان نگاه داشتن درد دلهایش اثرات بسیار نامطلوبى را بر روح و روان فرد بر جاى مى گذارد که برخى مواقع ممکن است حتى عواقب سوء و وحشتناکى را به دنبال داشته باشد!
و اى بسا انسانى با این طرز تفکر که ممکن است در جهان تنها باشد عدم اعتقاد به خدا و پناهگاه و ماوایى امن نداشته باشد تا بدان التجا جوید، نهایتا به بن بست و پوچى رسیده و خود را خبط طبیعت پنداشته و بدین گونه خود را دچار امراض روانى لاعلاجى گرداند.
لذا، نماز یکى از موثرترین و بهترین راه هاى درمان اینگونه امراض روحى است ، زیرا که نماز و نیایش ، راز و نیاز با مبدا هستى است که انسان به اصطلاح عقده گشایى مى کند و آنچه در دل و قلبش پنهان دارد، بیرون مى ریزد و با خالق خود به امید گشایش راز دل خود را در میان مى گذارد و همین امر امید به استجابت دعا و نمازش است که به شخص نیرو و حیاتى تازه بخشیده و او را از چنگال مخوف برخى از امراض ‍ روحى و روانى رهایى مى بخشد.
پروفسور ویلیام جیمز در این باره مى گوید:
در خصوص شفا یافتن بیمار به وسیله دعا و نماز باید گفت : چنانکه حقایق و واقعیتهاى پزشکى را قبول داشته باشیم ، پزشکانى چند اظهار داشته اند که در بسیارى از موارد دعا، در بهبودى حال بیمار موثر بوده است . بنابر این باید دعا را در معالجه بیماران یکى از وسایل موثر دانست . در مورد بسیارى از مردم ، دعا براى معالجات امراض روحى بسیار موثر بوده است و در نتیجه صحت بدنى و جسمى آنها را در پى خواهد داشت .
حتى بقول دکتر کارل وقتى نیایش ساده و به صورت اداى طوطى وار جملاتى باشد، اثرى بر روى رفتار و سلوک فرد مى گذارد.
بانو دکتر روز هلوردنج که از مشاورین پزشکى بوستن در آمریکاست مى گوید:
به نظر من بهترین درمان تسکین و تخفیف غم و نگرانى این است که مشکلات و گرفتاریهاى خود را با شخصى که طرف اعتماد باشد در میان گذاریم ، ما این عمل را خالى کردن دل مى گوییم ....
وقتى که بیماران به اینجا مراجعه مى نمایند، مى توانند گرفتارى ها و غصه هاى خود را به تفصیل براى دیگران شرح دهند، آن قدر بگویند تا بکلى از فکرشان خارج شود، فکر کردن درباره نگرانى ها و پنهان داشتن آنها از دیگران باعث هیجان عصبى مى شود، ما هم بایستى شریکى برا گرفتارى هاى خود پیدا کنیم ، باید حس کنیم که در دنیا کسى هست که مایل به گوش دادن شرح گرفتاریهاى ما و قادر به درک آنها باشد.
امروز اغلب بیمارستانهاى روحى و عصبى و حتى قسمت هاى جسمى و بخش هاى جراحى نزد یکى از طرق معالجه بیماران را همان راز دل گفتن با دیگران تشخیص داده اند. و یکى از دستورات دانشمندان و روان شناسان نیز همین است که انسان عقده هاى خود را به شخصى که مورد اعتماد خود مى داند بازگو کند...
حال با این توضیحات و در چنین مواردى آیا جهت رفع نگرانى و پریشانى بهتر نیست به درگاه خداوند سمیع و بصیر پناه برده ... خداوندى که کلیه امور به دست او و هر خیر و احسانى پرتوى از فیوضات بیکران او و هر امرى به فرمان اوست ... و آیا به هنگامى که انسان به نماز ایستاده ، و دعا و راز و نیاز با خداوند دارد کافى نیست که انسان را از همه این نگرانى ها و بیمارى ها رهایى بخشد؟! گاهى از مواقع درد ما بى درمان است . حتى نمى توانیم آنرا با نزدیکترین دوستانمان در میان بگذاریم . در این اوقات است که روى به سوى خدا مى کنیم و احساس مى کنیم که در زندگى شریک غمى داریم ، یک غمخوار واقعى داریم .
بیشتر روان شناسان و روان پزشکان معتقدند: انسان ناگریز است براى تسکین دردهاى خود آنها را نزد دیگران بازگو کند. پس وقتى کسى را پیدا نمى کنیم ، همان بهتر که با خداوند درد دل کنیم .... دعا و نیایش انسان را به کار و کوشش وا مى دارد و نخستین گام به سوى عمل است . من نمى توانم به خود بقبولانم که کسى براى انجام منظور خود به درگاه خداوند نیایش نماید و نتیجه نگیرد....
پزشکان روحى درک کرده اند که عبادت و نیایش و ایمان قوى به مذهب ، بیش از نیمى از نگرانى هاى ما را بر طرف مى سازد.... اگر مذهبى در کار نباشد زندگى پوچ است .
آدلر روانکاو معروف نیز در جریان سى سال روانکاوى خود به این حقیقت اشاره مى کند که بیماران روانى که حس مذهبى خود را باز نیافته اند، درمان نشده اند.
مجله آمریکایى ریدرز دایچست به نقل از یکى از دانشمندان روان شناس ‍ مى نویسد:
ممکن است که ما رحمت خدایى را به یک دستگاه مولد برق تشبیه کنیم و وظیفه ما این هست که با این دستگاه به وسیله دعا ارتباط پیدا کنیم و از آن کسب قدرت نماییم و یا اینکه مى توانیم این طور بگوییم ، این دستگاه پر نیرو و پر قدرت ، اثرى در زندگى ما ندارد مگر از راه دعا و نیایش و روى آوردن بدان درگاه ... امروزه فراوانى دلایل بر فضیلت دعا نیایش آن اندازه است که راه انکار بر آن بسته است ، این امرى تعجب آور نیست که آدمى به هنگام سختى و مصیبت به سوى نیرویى غیر از نیروى خود روى آورده ، بلکه عجیب و شگفتى آور این است که این امر را شگفتى آور و عجیب بدانیم .
روزنامه تورنتو استار کانادا در یکى از شماره هاى خود پیرامون تاثیر دعا نوشت : ثابت شده است که اثرات روحى و جسمى دعا بسزاست . تام هارمر نویسنده مقاله اى با این مضمون دعا را نیرویى نامرئى دانسته و با اشاره به این که احتمالا برخى از شکاکان و یا آنان که به خدا اعتقادى ندارند، این ادعا را تمسخر خواهند کرد، ادامه مى دهد که :
ما دعا مى کنیم چون بدان نیاز داریم و کارآیى دارد. این را به صرف اعتقاد برخى افراد و یا خودم نمى گویم ، بلکه این تجربه شخصى من است که تاثیر آن را براى سالها در زندگى بسیارى دیده ام . همه ما در شرایطى دعا مى کنیم ، حتى گاهى در حالى که منکر وجود خدا شده ایم ، براى خود و یا دیگران دعا مى کنیم ، حال پاسخ ما نه و یا سکوت از جانب پروردگار است . زیرا دعا و پاسخ آن مانند دیگر پدیده هاى این جهانى نیست ، بلکه از نظامى فراتر، قوانینى نادیدنى و برگرفته از خواست خداوند تبعیت کرده و به همین دلیل است که یکى از والاترین نتایج آن این است : خواست تو در هر حال به کمک دعا انجام شدنى است . به گمان من زندگى ما بطور کامل به دست خداوند بوده و تنها آن ذکاوت مطلق آنچه را براى ما بهتر است تشخیص مى دهد.
نویسنده ادامه مى دهد که :
در حالى که توسط شرکتهاى بزرگ داروسازى شمال آمریکا، میلیونها دلار صرف تحقیقات در ساخت دارو مى شود، رقمى در پژوهش اثر نیایش بر سلامتى به دلیل آن که قابل ارائه به شکل قرص و دارو نیست صرف نشده است . دکتر اندلف بایر متخصص ‍ قلب از دانشگاه کالیفرنیا گروه 400 نفرى از بیماران قلبى را به دو دسته تقسیم کرد. در این دو گروه ، در حالى که مراقبتهاى پزشکى کاملا یکسان بود، مشخصات بیمارى و نام اعضاى یک گروه را به داوطلبانى از سراسر کشور داده و از هر تیم 5 تا 7 نفره داوطلبین دعا کنند.، خواسته شد براى یک بیمار عضو این گروه دعا کنند.
نتیجه قابل بحث بود. پس از 10 ماه گروه دعا شونده پنج مرتبه کمتر آنتى بیوتیک مصرف کرده بود، تورم ریه در آنها سه مرتبه کمتر مشاهده شد، در حالى که 12 نفر از گروه دیگر محتاج تنفس دهى شده بودند. در این گروه ، نیاز به این امر دیده نشده و آخر اینکه نفرات فوت شده در دوره آزمایش در این گروه ، کمتر از گروه دعا نشده ها بودند. خانم مونت گومرى مى نویسد:
در آمریکا براى امتحان و اثبات این موضوع به عده اى آزمایش مى نموده و در جلساتى دعاى خود را متوجه شخص معینى مى کردند. من خانم مونت گومرى مبتلا به پشت دردى بودم . روزى ، یکمرتبه این درد ساکت شد، بعدا اطلاع حاصل کردم که این جمعیت در همان ساعت دعاى خود را متوجه من نموده است ، چون من از این موضوع قبلا اطلاعى نداشتم نمى توان گفت ساکت شدن درد اثر نوعى تلقین بوده است ، بلکه معلوم مى شود، دعا مثل قوه برق و مغناطیس و غیره اثر مستقیم دارد.
جفرى لوین از مدرسه طبى ویرجینیا مى گوید:
مذهبى بودن و پرهیز از گناه ، انسان را در صراط مستقیم قرار مى دهد و مانع بروز انواع فشارهاى روحى و جسمى مى شود. علاوه بر این ، امیدوارى و خوش بینى یک سیستم ایمنى در برابر مشکلات در انسان به وجود مى آورد. دکتر عثمان محمد نجاتى ؛ دانشمند عرب در کتاب خود مى نویسد:
آرام سازى یکى از وسایل مورد استفاده برخى از روان درمانگران جدید براى بیماریهاى روانى است و انسان مى تواند آن را از طریق تمرین بیاموزد. خواندن نماز آن هم پنج بار در روز، خود بهترین برنامه تمرین آرام سازى و فراگیرى آن مى تواند باشد و معمولا وقتى انسان کیفیت آرام سازى را یاد بگیرد، مى تواند از تشنجات عصبى ناشى از فشارها و گرفتاریهاى زندگى رها شود.
پیامبر اکرم صل الله علیه و آله به هنگام فرا رسیدن اوقات نماز مى فرمود:
اى بلال ما را با نماز به آرامش وادار.
در حدیث دیگرى مى خوانیم که : هر گاه امرى بر رسول خدا صل الله علیه و آله و حضرت على علیه السلام سخت مى آمد، به نماز مى ایستاد...
و نیز فرزند عالم آن دو بزرگوار یعنى امام صادق علیه السلام به یاران خود مى فرمود:
چه مانع مى شود که یکى از شما را در وقتى که غم و اندوه دنیوى به او وارد شده وضو بگیرد و داخل مسجد شود و دو رکعت نماز بجاى آورد و خداوند بزرگ را بخواند. مگر نشنیده اید که خداوند مى فرماید: به وسیله صبر و نماز از خداوند یارى بخواهید.
آرى حالت تمدد اعصاب و آرامش روانى ناشى از نماز انسان را از اضطرابى که بیماران روانى همواره از آن رنج مى برند، مى رهاند چون این حالتها معمولا تا مدتى پس از نماز در انسان باقى مى ماند و ادامه مى یابد. درباره بوعلى سینا؛ طبیب و فیلسوف بزرگ ایرانى مى نویسند:
هر گاه مشکلى علمى برایش پیش مى آمد، از نماز یارى مى طلبید.
دانشمند بزرگ ما خود در این خصوص چنین مى گوید:
هر زمان برایم مشکل علمى پیش مى آمد و از حل آن عاجز مى ماندم به مسجد جامع شهر رفته و دو رکعت نماز بجاى مى آوردم ، سپس از خداوند مى خواستم مرا به وسیله نور آن نماز، یارى دهد تا گره از مشکلم باز کنم ، پس از اداى آن دو رکعت ، راه حل مشکل برایم آسان مى گشت و به آنچه مى خواستم مى رسیدم . همچنین در خبرى موثق که شاهدان عینى آن را نقل نموده اند، آورده اند که ، شهر قم در جنگ جهانى دوم دچار قحطى و خشکسالى شده بود و اسباب و عوامل مادى هم در از بین بردن خشکسالى نزول باران بود. و حل این امر تنها اجراى یکى از دستورات عالیه اسلام یعنى نماز استسقاء نماز باران بود. مردم قم به مرجع بزرگ و عالم وارسته عالیقدر آن دوران آیت الله سید محمد تقى خوانسارى متوسل شدند و مردم شهر قم ؛ خرد و کلان ، پیر و جوان با چشمانى گریان و دلى سوخته به پیشوایى آن مرد بزرگ به سوى خاک فرج قم در حرکت شدند. پس از انجام مراسم نماز باران و دعاى آن جمعیت مومن ، تا سه روز باران بر زمینهاى خشک شروع به بارش ‍ نمود و اخبار آن حادثه عجیب به اطراف و اکناف ایران پخش شد. و هم اکنون این واقعه مهم بر سنگ مزار آن مرد بزرگ آیت الله خوانسارى ثبت است و زوار حضرت معصومه آن را مشاهده مى کنند تا همه بدانند که نماز، قدرت حل بسیارى از مشکلات و معضلات بندگان خدا را دارد.  و این است معنى سخن خدا که مى فرماید:
استعینوا بالصبر و الصلوة و آنها لکبیره بقره 3
کمک بگیرید از صبر ونماز و این کارى بزرگ است .
آرى با استمداد از نماز مى توان بر سخت ترین معضلات و مشکلات زندگى و ناراحتى هاى روانى فایق آمد و بر نا امیدى هاى غلبه نمود. آن مرد دانشمند دکتر الکسیس کارل درست گفته است که : نیایش به آدمى نیروى تحمل غمها و مصایب را مى بخشد و هنگامى که کلمات منطقى براى امیدوارى نمى توان یافت ، انسان را امیدوار مى کند و قدرت ایستادگى در برابر حوادث بزرگ را به او مى دهد.
ب - ایجاد اوصاف انسانى و جلوگیرى از فساد و فحشا
یکى از مهمترین فواید معنوى و فلسفه اصلى نماز دورى از فحشا و منکرات و یاد خداست .
حصرت حق جل جلاله ، خود در قرآن فلسفه نماز را چنین بازگو مى کند:
اقم الصلوة ان الصلوة تنهى عن الفحشاء و المنکر.
نماز را به پا دارید به درستى که نماز باز دارنده از فحشا و اعمال ناشایست است .
همان طور که قبلا نیز اشارت رفت ؛ نماز آثار تربیتى فراوانى را به همراه دارد. از جمله وقتى نماز گزار واقعى با خلوص نیت با تکبیر الله اکبر به نماز مى ایستد خدا را برتر و بالاتر از هر چیز برتر از زر و زیور دنیوى ، آلوده شدن به گناه و نافرمانى او، شهوات و هواهاى نفسانى و... و هر آفریده اى مى داند.
الله اکبر یعنى خدا بزرگتر و با اهمیت تر است از همه چیز و همه کس ، او بزرگتر و برتر است از تمام آفریده هاى خود و جلوه هاى مختلف دنیوى و بزرگتر است از وسوسه هاى ابلیس و شیاطین که هر لحظه در کمین آدمى نشسته اند تا او را از مسیر حق منحرف سازند.

*** مارابانظرات خوددرنشرمعارف اهلبیت(ع)یاری دهید***  

نوشته شده توسط شیعه مولا علی (ع)اگر خداتوفیق دهد در پنج شنبه 90/1/25 ساعت 12:25 عصر موضوع دانستنی های مذهبی | ***استفاده از مطالب باذکرمنبع وفرستادن صلوان باعجل فرجهم مانعی ندارد*** .التماس دعا***لینک ثابت