یاد قیامت

قرآن کریم ریشه تمام مصایب و گناهان را فراموشی و غفلت از قیامت می داند و می فرماید:

إِنَّ الَّذینَ یَضِلُّونَ عَنْ سَبیلِ اللَّهِ لَهُمْ عَذابٌ شَدیدٌ بِما نَسُوا یَوْمَ الْحِسابِ (26- ص)؛ بى‏تردید کسانى که از راه خدا منحرف مى‏شوند و خود را آلوده به گناه می کنند به عذابی سخت گرفتار خواهند شد و این نیست مگر آنکه آنها روز حساب را فراموش کرده‏اند

از این رو می توان یاد قیامت و روز حساب را یک از مهمترین عوامل بازدارنده گناه به خصوص پرهیز از مال حرام دانست.

 

 پرداخت وجوهات شرعی

کسی که خود را مقید به پرداخت وجوهات شرعی کند به طور طبیعی از بخش عمده از حرامهای مالی در امان می ماند. زیرا با پرداخت این وجوه، عملا دارایی خود را از مال دیگران که به صورت خمس، زکات و ... به مال او آمیخته بود پاک کرده و به این ترتیب مانع ورود مال حرام یا همان لقمه حرام در زندگی خود می شود.

 برخورد منطقی با مال حرام

از راهکارهایی که سبب مصون ماندن انسان در برابر لقمه حرام می شود این است که وقتی در برابر مال حرام قرار گرفت با خود بگوید: این مال، مال من نیست؛ پس تصرّف در این مال برای من حرام است. من تنها مجاز به تصرف و در اختیار گرفتن مالی را دارم که خداوند متعال اجازه آن را به من داده است.

 

طمع

 

کور کردن چشم طمع

از عواملی که سبب می شود انسان به حلال اکتفا نکرده و چشم به حرام بدوزد و برای دستیابی به آن انواع مکر و حیله را به کار ببرد نداشتن روحیه قناعت و برعکس داشتن حرص و طمع است.

ضدّ قناعت، طمع و حرص است که این حالت، بسیاری را دچار حرام و پایمال کردن حقوق دیگران کرد و در نهایت آنها را به خاک سیاه نشاند و آبروى آنها را بر باد داد.

این‏ها همه از عوارض طمع است. کسى که داراى بیمارى طمع است، علاقه دارد که یک روزه ثروتمند شود و ثروت انبوهى را به دست بیاورد. به این منظور مجبور مى‏شود خود را به مکر، حیله، کلاهبردارى و نیرنگ آلوده کند.

برای مصون ماندن از لقمه حرام و عوارض ناگوار دنیوی و اخروی آن باید نفس را وادار کرد تا به حلال قانع باشد و به بیش از آن چشم طمع ندوزد. ناگفته پیداست که این امر غیر داشتن هدف و تلاش برای رسیدن به آن از راه شرعی می باشد.

لقمه حرام سهمیه حلال را می پراند

امام صادق علیه السلام فرمود:

إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ خَلَقَ الْخَلْقَ وَ خَلَقَ مَعَهُمْ أَرْزَاقَهُمْ حَلَالًا طَیِّباً فَمَنْ تَنَاوَلَ شَیْئاً مِنْهَا حَرَاماً قُصَّ بِهِ مِنْ ذَلِکَ الْحَلَالِ. (کافی5/81)

خداى بزرگ خلایق را آفرید، و براى آنان روزى حلال و پاکیزه نیز آفرید. پس اگر کسی بخشی از آن را از راه حرام به دست آورد و مصرف کند؛ از قسمت حلال روزى او کاسته خواهد شد.

استاد انصاریان می نویسد: ذرّه‏اى حرام در مدار رزق الهى قرار ندارد. این‏هایى که حرام مى‏خورند، آیا از حلال روزى آنان مقدر نشده است؟ روایات مى‏گویند: چرا. در قیامت نشانش مى‏دهند که در طول سال چقدر حرام خورده است، در حالى که چقدر از حلال روزى او کرده بوده‏اند و او به جاى این که به دنبال حلال برود، به دنبال حرام رفته است.

جالب اینجا است که هیچ چیزى اضافه‏تر از حلال نیز نصیب او نشده، همان مقدار حلال را از طرق حرام به دنبالش رفته و فقط بارى به دوش خود گذاشته است؛ چون به مردم ظلم کرده و با دست خود راهى به طرف جهنّم به روى خود باز کرده است و الا اگر به دنبال حرام نمى‏رفت، خدا حتماً حلال را از کانال‏هاى کسب، کار، زحمت، صنعت، هنر، کشاورزى و تجارت به او مى‏رساند.(حلال و حرام مالی/232)

 توجه به آیه 6 سوره هود علیه السلام

خداوند متعال در این آیه خود را متکفل تامین روزی خلایق و بندگان خود معرفی می کند و می فرماید: وَ ما مِنْ دَابَّةٍ فِی الْأَرْضِ إِلاَّ عَلَى اللَّهِ رِزْقُها؛ هیچ جنبده‏اى در زمین نیست مگر اینکه روزىِ او بر عهده خداست‏.

توجه به این دسته آیات، ایمان و اعتماد به خدا و نیز روحیه قناعت و اکتفا به دستاورد حلال و موجود را در انسان قوت می بخشد و سبب می شود تا فکر و دست انسان به سمت لقمه و کسب حرام، متمایل هم نشود.

 

 بداند که عالَم تحت تسلط و اداره خداوند متعال است

اگر کسی باور کند که عالَم به طور کامل در دست قدرت خداوند متعال است و جز او موثر مستقلی در عالم وجود ندارد آنگاه آنچه را که با تلاش از راه حلال به دست می آورد روزی خدا می داند و به بیش از آن هم چشم نمی دوزد.

حضرت امام (ره) در کتاب اسرارالصلاة می نویسد:

هر کسى که کارها را از اسباب آن ببیند و آنها را مؤثر بداند و در امور به تدبیر و حول و قوه خود بنگرد و به قدرت و نیروى خود متکى باشد؛ چنین کسى هر چند هم که رکوعش طولانى باشد و به جاى سه مرتبه صد مرتبه سبحان اللّه بگوید، حقیقت رکوع را به جا نیاورده و خدا را به تنزیه رکوعى منزه ندانسته است؛ حقیقت رکوع و روح آن به این است که قلب بنده بر صفت توکل و عمل او عمل متوکلین باشد و در عالم وجود، مدبر و فاعل مستقلى به جز ذات پاک ذو الجلال نبیند و از اینکه براى خود حول و قوه‏اى قائل باشد تبرى بجوید و اگر به کسب مى‏پردازد و به اسباب روى مى‏آورد از جهت اینکه خداوند به انجام این امور امر نموده باشد، چنین کسى، دیگر در کسب و کار خود حریص نخواهد بود و مال حرام که بماند که از مال شبهه ناک هم حذر خواهد نمود و جز براى خدا و به امر خدا؛ نه چیزى خواهد گرفت و نه خواهد بخشید؛ بلکه انفاق و امساک براى چنین کسى یکسان و بلکه وجود و عدم و فقر و غنا برایش مساوى خواهد بود و در این صورت است که خدا خود تدبیر امور چنین بنده‏اى را بر عهده مى‏گیرد و او را هرگز به غیر وا نمى‏گذارد. (أسرارالصلاة/ 421)

پیشگر

بخش اخلاق و عرفان اسلامی تبیان



*** مارابانظرات خوددرنشرمعارف اهلبیت(ع)یاری دهید***  

نوشته شده توسط شیعه مولا علی (ع)اگر خداتوفیق دهد در دوشنبه 90/10/12 ساعت 8:0 عصر موضوع | ***استفاده از مطالب باذکرمنبع وفرستادن صلوان باعجل فرجهم مانعی ندارد*** .التماس دعا***لینک ثابت