پرسش: آیا شیعیان را نمى توان به دلیل طعن، سبّ و انتقاد به صحابه کافر دانست؟
پاسخ: انتقاد، سبّ و طعن به مؤمن مى تواند داراى چند حالت باشد:
* چنانچه انتقاد و سبّ صحابه مستند، مستدل و منطقى باشد نه فقط کفرآور نیست بلکه مذمت هم ندارد.
* چنانچه بدون دلیل و برهان باشد، اتهام است ولى باز هم موجب کفر نمى گردد.
* اگر کسى بدون جهت، مؤمنى ـ هر چند صحابى ـ را طعن، نقد و یا حتى لعن نماید آن فرد فاسق مى شود، ولى هرگز کافر نخواهد شد.
* فقط وقتى که به دلیل صحابه پیامبر خدا بودن به آن ها دشنام داده شود، در این صورت دشنام دادنش منتهى به عداوت و اهانت به خدا و رسول او مى گردد، و در نتیجه دشنام دهنده کافر مى شود.
ابن حزم ظاهرى اندلسى در جزء سوم کتاب الفصل فى الملل والنحل در این باره چنین مى گوید: «اگر کسى به اصحاب رسول الله دشنام دهد و این دشنام از روى جهل و نادانى باشد معذور است، و اگر از روى بصیرت باشد، فاسق خواهد بود.
»
* امام محمد غزالى نیز مى گوید: سب و شتم صحابه ابداً موجب کفر نمى شود حتى سب شیخین نیز کفرآور نمى باشد.
به همین دلیل است که در مواردى ـ که برخى از آن ها در زیر مى آید ـ این دشنام دادن ها و سب کردن ها بین خود صحابه اتفاق افتاده است، ولى ما آن ها را کافر نمى خوانیم.
1 .
عمر به پیغمبر(صلى الله علیه وآله) عرض کرد: اجازه بده گردن «حاطب» منافق را بزنم ـ حاطب از اصحاب بدر و از مهاجرین بزرگ بود.
با نسبت دادن نفاق به این صحابى و دشنام دادن به او، هیچ کس عمر را کافر نمى خواند.
2 .
امام محمد غزالى در جلد دوم احیاء العلوم، امام احمد بن حنبل در جز اول مسند و ذهبى در تلخیص مستدرک، نقل مى کنند که: روزى در زمان خلافت ابوبکر
مردى وارد شد و شدیداً به او فحش و دشنام داد.
حاضرین شدیداً متاثر شدند، در این حال ابوبرزه اسلمى گفت: اى خلیفه! اجازه ده تا او را که کافر شده به قتل رسانم.
خلیفه پاسخ داد: احدى به جز پیغمبر(صلى الله علیه وآله) نمى تواند چنین حکمى صادر کند.
3 .
معاویه و اتباع او، خلیفه چهارم على(علیه السلام) را که افضل صحابه بود سب و لعن مى کردند.
پس چرا او را کافر نمى خوانند؟
4 .
عایشه همواره عثمان ـ خلیفه سوم ـ را سب و لعن مى کرد و علناً مى گفت: «این پیر خرفت که کافر شده است را بکشید»(1) پس چرا کسى عایشه را کافر نمى خواند؟! حال اگر این حرف را یک شیعه بزند آن وقت او را کافر مى خوانند.
5 .
ابن ابى الحدید در جلد چهارم شرح نهج البلاغه مى گوید: ابوبکر در جریان غصب فدک در مسجد و بالاى منبر در مقام انتقاد از امیرالمؤمنین(علیه السلام) بر آمد و به بهترین صحابه رسول الله(صلى الله علیه وآله) دشنام داد و گفت: «او به سان دم روباهى مى باشد و...»(2) ولى هیچ کس او را ابداً تقبیح نمى کند.
6 .
امام احمد بن حنبل در جلد سوم مسند مى نویسد: شخصى به خلیفه ثانى نوشت: فردى به شخص شما دشنام مى دهد که شما را سب مى کند، آیا اجازه مى دهید او را بکشم.
عمر در پاسخ نوشت: خون هیچ مسلمانى براى سب و شتم نمودن به مسلمان دیگر ـ مگر رسول الله(صلى الله علیه وآله) ـ مباح نمى شود.
7 .
احمد بن حنبل در جلد دوم مسند و نیز در جلد دوم سیرة الحلبیة حلبى و نیز در صحیح مسلم و صحیح بخارى آمده است که: اصحابى مانند ابوبکر و غیره در حضور خود پیغمبر به همدیگر دشنام مى دادند و حتى همدیگر را مى زدند، و پیامبر خدا آن ها را کافر نمى خواند و آن ها را آشتى مى داد.
(3)


ــــــــــــــــــــــــــــــــــ------------------------------------------------------------------------------------
1 .
الجمل، صص24 و 128 ; النص والاجتهاد، صص393 و 426 ; احادیث ام المؤمنین عایشه، ج 1، صص13 و 162 ; شبهاى پیشاور، ص584 «اقتلو نعثلاً فقد کفر».
2 .
سقیفة و فدک، ص104 ; فدک فى التاریخ، ص67 ; شرح نهج البلاغه ابن ابى الحدید، ج 16، ص215 ; شبهاى پیشاور، ص585 «إنّما هو ثعالة شهیده ذنبه مرب لکلّ فتنة هو الذی یقول کروها جذعة بعد ما هرمت یستعینون بالضعفة و یستنصرون بالنساء کأم طحال أحب أهلها إلیها البغی».
3 .
این قبیل اخبار فقط در کتب اهل سنت پیدا مى شود و در کتب شیعیان نمى توان چنین اخبارى را یافت.
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------


از این مهمتر بنابر اقوال برخى علماى اهل سنت، نظیر: ابوالحسن اشعرى اگر کسى قلباً مؤمن ولى به کفر تظاهر نماید یا خدا و رسول را بدون عذر، شدیداً دشنام دهد کافر نمى شود و نمى توان حکم کافر را بر او جارى ساخت.
ابن حزم اندلسى در جزء چهارم کتاب الفصل، این عقاید را به طور مفصل شرح داده است.
بنابراین لعن و دشنام به هیچ یک از صحابه موجب کفر نمى شود و اگر کسى بدون دلیل و برهان، مؤمنى را سب نماید فاسق است و هر عمل فسقى قابل عفو و آمرزش مى باشد.
به همین دلیل اگر عده اى از شیعیان برخى از صحابه را سب نمایند نمى توان آن ها را کافر خواند، هر چند بر این باوریم که سب آن ها بدون دلیل و برهان نمى باشد.
همچنان که ملا سعد تفتازانى در شرح عقاید نسفى گوید: سب صحابى موجب کفر نیست، از آنجا که بعضى به صحابه حسن ظن داشتند و بدى هاى آن ها را نادیده مى گرفتند و رد این گفتار جنگ هایى است که بین صحابه اتفاق افتاده و حسادت و جاه طلبى آن ها را از راه راست منحرف کرده حتى بزرگان صحابه از کارهاى زشت مصون نبوده اند.




*** مارابانظرات خوددرنشرمعارف اهلبیت(ع)یاری دهید***  

نوشته شده توسط شیعه مولا علی (ع)اگر خداتوفیق دهد در سه شنبه 89/12/10 ساعت 10:1 صبح موضوع | ***استفاده از مطالب باذکرمنبع وفرستادن صلوان باعجل فرجهم مانعی ندارد*** .التماس دعا***لینک ثابت